NỖI LÒNG CỦA DOANH NGHIỆP CÁ TÔM, GỖ, MAY MẶC…

Ngành gỗ, dệt may hay thủy sản đều chật vật mưu sinh, đối diện với các khó khăn từ thị trường xuất khẩu khi nhu cầu giảm, đơn hàng thấp. Dự báo nhanh nhất hết quý II tình hình sẽ ấm lên, nhiều công ty xoay xở trong lúc chờ tín hiệu mừng. 

Mỗi ngày thêm một khoản nợ

Xưởng sản xuất viên nén gỗ của gia đình chị Nguyễn Thị Hà (Tân Uyên, Bình Dương) mấy tháng nay không có đơn hàng mới. Nhu cầu ở Nhật Bản, Nga hay Hàn Quốc – những nơi chuyên nhập hàng của chị – đã giảm mạnh. 5 công nhân trong xưởng của chị, vốn được trả công khoán theo đầu tấn (trả theo số lượng hàng tính theo đơn vị tấn – PV), giờ gần như thất nghiệp.

Chị Hà kể cái xưởng nho nhỏ của gia đình gần như nằm không, mỗi ngày tốn gần 1 triệu đồng tiền lãi vay ngân hàng. Nhưng điều đó cũng chưa là gì so với những xưởng khác trong vùng. Chị kể, một nhà khác thuê xưởng cỡ lớn làm viên nén, mỗi tháng chi phí thuê địa điểm, trả lương nhân công, điện nước… lên tới 150-200 triệu đồng. Vừa rồi, không thể chịu đựng được nữa, họ đã thông báo bán xưởng. Nhưng bán không được. Mỗi sáng thức dậy, hai vợ chồng biết số nợ lại phình thêm cả chục triệu đồng.

Không chỉ gỗ, các ngành xuất khẩu khác như thủy sản, dệt may cũng gặp khó khăn. Theo thống kê từ Tổng cục Hải quan, quý I năm nay, kim ngạch xuất khẩu gỗ và các sản phẩm gỗ giảm 28%, thủy sản giảm 27%, dệt may giảm 25% so với cùng kỳ năm trước. Trong đó, dệt may sụt giảm mạnh về đơn hàng, “lao dốc chưa từng có tiền lệ”.

Các ngành xuất khẩu chịu áp lực.

Khó khăn của ngành dệt may phản ánh trực tiếp lên kết quả kinh doanh của nhiều doanh nghiệp.

Công ty cổ phần Garmex Sài Gòn (mã chứng khoán: GMC), một trong những doanh nghiệp dệt may xuất khẩu hàng đầu tại TPHCM lao đao. Doanh nghiệp này có doanh thu nghìn tỷ đồng suốt cả thập kỷ (2012-2021) nhưng tới năm 2022, cả năm chỉ đạt 292 tỷ đồng, giảm 73% so với năm trước và ở mức đáy 16 năm. Năm đầu tiên doanh nghiệp lỗ kể từ khi hoạt động với mức lỗ 85 tỷ đồng. Công ty cũng giảm gần 1.800 nhân sự chỉ trong quý đầu năm. Cả doanh nghiệp chỉ còn 185 người tại ngày 31/3.

Tập đoàn Dệt may Việt nam (Vinatex) trong quý I có doanh thu giảm 14% còn lợi nhuận giảm gần 70% so với cùng kỳ năm trước, lãi còn 118 tỷ đồng. Nguyên nhân là thiếu đơn hàng, giá gia công giảm mạnh 20-50%, các đơn vị kinh doanh sợi không có cầu, giá bán sợi chưa được cải thiện.

Hay Công ty cổ phần Sợi Thế Kỷ (mã chứng khoán: STK) cũng gặp khó khi doanh số và giá bán bình quân thấp do các khách hàng gián tiếp và trực tiếp thu hẹp quy mô đơn hàng. Cả quý I, công ty chỉ lãi gần 3 tỷ đồng, giảm 97% so với cùng kỳ năm trước.

Thiếu đơn hàng, sức tiêu thụ giảm

Ông Trần Như Tùng, Chủ tịch HĐQT Công ty cổ phần Dệt may – Đầu tư – Thương mại Thành Công (mã chứng khoán: TCM) nhận định, ngành dệt may gặp muôn trùng khó khăn vì thiếu đơn hàng. Quý đầu năm, doanh nghiệp kỳ vọng đơn hàng sẽ được hồi phục trong quý II-III, nhưng nay tới tháng 5 vẫn không khả quan. Các đơn hàng giảm khoảng 60-70% ở các thị trường như Mỹ, châu Âu; một số thị trường khác giảm 30-40%.

Là chủ doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh sợi – nguyên liệu đầu vào cho các nhà máy dệt, ông Đặng Triệu Hòa, Chủ tịch HĐQT Công ty cổ phần Sợi Thế Kỷ cho biết từ cuối quý IV/2022, tăng trưởng kinh tế thế giới bị suy giảm mạnh, tình trạng lạm phát tăng cao khiến cho nhu cầu hàng dệt may giảm mạnh trong quý I/2023, đặc biệt tại các thị trường nhập khẩu chính của Việt Nam là Mỹ và EU. Vì vậy, các khách hàng chính của công ty là các công ty dệt, may cũng chậm xuống đơn hàng hoặc trì hoãn đơn hàng  do tồn kho của các thương hiệu thời trang tăng cao.

Theo ông, trong quý I năm nay, nhìn chung, công ty nhận thấy tuy nhu cầu về các mặt hàng sợi có cải thiện nhưng không đáng kể, lượng đơn hàng vẫn còn ít. Lượng hàng tồn kho tại công ty này và nhiều doanh nghiệp khác cũng tăng cao, khiến cho các chi phí liên quan tăng theo. Bên cạnh đó, lãi suất tăng cao và mới đây là giá điện tăng cũng làm chi phí tăng. 

Với tôm và cá tra, tình hình cũng không khả quan hơn. Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP), quý đầu năm, kim ngạch xuất khẩu cá tra cả nước giảm 35% cùng kỳ năm trước. Các thị trường giảm mạnh như Mỹ, Brazil, Trung Quốc.

Ngành tôm cũng khó khăn do giá giảm, tình hình tiêu thụ chậm từ quý cuối năm 2022.

Ông Hồ Quốc Lực, Chủ tịch HĐQT Công ty cổ phần Thực phẩm Sao Ta, nói ngành tôm đang gặp khó do lạm phát, suy thoái khiến nhu cầu bị thắt chặt, sức tiêu thụ giảm. Song song đó, các thị trường lớn chuẩn bị hàng bán Noel và năm mới 2023 không được như ý nên nửa đầu năm, các nhà nhập khẩu tập trung phân phối, giải phóng hàng tồn kho để kịp thời quay vòng vốn. Giá tôm cũng giảm từ quý IV/2022 và kéo dài đến nay, mức giảm khoảng 10-15%. Ông Lực cho rằng giá tôm còn có thể giảm mạnh hơn nữa, khi các nước nuôi tôm ở Nam bán cầu như Ecuador hay Indonesia vào vụ thu hoạch từ cuối quý I, cung cấp sản lượng rất lớn.

Trong nước, tình hình tiêu thụ từ quý IV/2022 cũng chậm lại khiến một số doanh nghiệp tôm tăng tồn kho. Người nuôi tôm cũng đang gặp khó do tôm bị nhiễm bệnh trầm trọng. Từ tình hình thế giới, giá tôm tươi trong nước cũng giảm theo, dù nguồn cung tôm trong nước không nhiều. Ông Lực ước tính giá tôm trong nước giảm 30-40% so với năm trước, khiến người nuôi “chùn tay”, có thể dẫn tới hiện tượng “treo ao”. Với tình hình này, trong 2 tháng tới, ông Lực cho rằng doanh nghiệp tôm lại thiếu tôm nguyên liệu.

Nỗ lực để vượt khó

Cắt giảm chi phí là bài toán được ông Lực đưa ra để doanh nghiệp tự cứu mình trong thời điểm này. Theo dự báo của ông, khó khăn được dự báo sẽ còn tiếp diễn tới đầu quý III, khi các thị trường lớn giải phóng được hàng tồn kho thì sức cầu mới tăng trở lại. Từ đó, doanh số, kinh ngạch xuất khẩu mới phục hồi. Ông cũng nhấn mạnh hiện nay, khó khăn gấp bội với doanh nghiệp có vốn tự có thấp, tồn kho nhiều, phải dùng đòn bẩy. Tuy nhiên, hạn mức cho vay hiện tại từ các ngân hàng có hạn nên điều cần nhất là được mở rộng vốn vay để doanh nghiệp xoay xở.

Còn ông Trần Như Tùng đánh giá lãi suất đang rất cao, mong muốn Nhà nước có gói ưu đãi lãi suất với doanh nghiệp dệt may, thời hạn vay dài hơn để chủ động dòng tiền. Nhiều công ty dệt may khó khăn trong thời gian qua khiến nhiều lao động mất việc làm, thất nghiệp. Tại Dệt may Thành Công, nơi ông Tùng làm Chủ tịch HĐQT, ông nói không có chủ trương cắt giảm nhân sự nhưng không tuyển mới với nhân sự nghỉ việc vì lý do cá nhân. Ông dự đoán quý IV, ngành dệt may có thể hồi phục hoặc phải qua đầu năm sau.

Còn ông Đặng Triệu Hòa, Chủ tịch Sợi Thế Kỷ, nói tuy lượng đơn hàng của công ty trong quý I vẫn còn khá thấp và xu hướng giá bán đối với hàng virgin (sợi nguyên sinh) giảm, nhưng công ty vẫn duy trì những đơn hàng theo yêu cầu có giá trị gia tăng cao. Dù những đơn hàng này có khối lượng nhỏ nhưng giá bán và lợi nhuận tốt hơn. Ngoài ra, công ty cũng đẩy mạnh bán hàng tồn kho và linh hoạt trong chính sách giá bán để đáp ứng nhu cầu của khách hàng.

Ông dự đoán ngành sợi vẫn chưa thể hồi phục đến hết quý II, khả năng nhu cầu thị trường sẽ có dấu hiệu ấm lên nhưng còn rất thấp. Lượng hàng tồn kho sợi của thế giới vẫn ở mức cao nên giá sợi khó có thể cải thiện trong ngắn hạn. Tình trạng thiếu đơn hàng, đơn hàng nhỏ lẻ, số lượng ít, đơn giá thấp vẫn sẽ kéo dài đến hết quý III và dần hồi phục khi các nhãn hàng đã dần giải phóng hàng tồn kho, bắt đầu đặt đơn hàng mới cho các sản phẩm mùa xuân – hè 2024.

Trong giai đoạn này, Sợi Thế Kỷ vẫn chủ yếu tập trung vào chiến lược bán hàng với các sản phẩm có giá trị gia tăng cao như sợi tái chế, cải thiện năng lực nội tại thông qua thực hiện các biện pháp quản lý chi phí tài chính, kiểm soát chi phí bán hàng và tiết giảm tiêu hao lãng phí trong hoạt động sản xuất. Đồng thời nâng cao năng lực của đội ngũ lao động cũng như cố gắng giữ vững chất lượng sản phẩm sản xuất nhằm duy trì biên lợi nhuận ổn định cho công ty.

Báo cáo của Chính phủ tại phiên khai mạc kỳ họp thứ 5, Quốc hội khóa XV cho biết, tổng kim ngạch xuất khẩu năm 2022 đạt trên 371 tỷ USD, xuất siêu trên 124 tỷ USD. Trong điều kiện khó khăn, GDP quý I vẫn tăng trưởng 3,32% so với cùng kỳ nhưng đà tăng trưởng không cao. Báo cáo cũng nêu ra một số vấn đề như các thị trường xuất khẩu lớn, truyền thống năm 2022 bị thu hẹp, nhiều doanh nghiệp thiếu đơn hàng. Cơ hội có, nhưng thách thức cũng đan xen.

Trong năm nay, Chính phủ đề ra mục tiêu mở rộng, thúc đẩy xuất khẩu – động lực tăng trưởng của nền kinh tế đồng thời nâng cao hiệu quả xúc tiến thương mại, đa dạng hóa thị trường, sản phẩm, chuỗi cung ứng xuất khẩu; tận dụng cơ hội của các hiệp định thương mại tự do (FTA) đã ký kết và đẩy mạnh đàm phán, ký kết các hiệp định FTA mới (trong đó Hiệp định FTA với Israel dự kiến ký kết trong tháng 6).

Ngày 13/4, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính chủ trì hội nghị tháo gỡ khó khăn, thúc đẩy sản xuất, xuất khẩu lâm sản, thủy sản. 

Thủ tướng nhấn mạnh mục tiêu tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc, đặc biệt là về thị trường, thể chế, vốn tín dụng cho sản xuất, chế biến và xuất khẩu lâm sản, thủy sản; phát triển sản xuất lâm sản và thủy sản hiệu quả, bền vững, tích hợp đa giá trị theo hướng nâng cao giá trị gia tăng, năng lực cạnh tranh, gắn với đẩy mạnh phát triển công nghiệp chế biến, bảo quản sau thu hoạch và phát triển thị trường cả ở trong nước và ngoài nước… 

Người đứng đầu Chính phủ cũng lưu ý trong quá trình phát triển, chúng ta không thể tránh khỏi có những vấn đề phát sinh, những khó khăn, vướng mắc cần phải giải quyết. Đây là điều hiển nhiên và trong khó khăn, thách thức, chúng ta càng phải bình tĩnh, đánh giá chính xác, khách quan tình hình để có định hướng xử lý hiệu quả các vấn đề đặt ra; giữ vững bản lĩnh, kiên định, kiên trì, phát huy tinh thần đoàn kết toàn dân, thống nhất ý chí, quyết tâm, nỗ lực để xử lý các vấn đề phát sinh, vướng mắc.

Nhà nước, doanh nghiệp và người dân phải có sự hỗ trợ, chia sẻ rủi ro trong những thời điểm khó khăn hiện nay. Trong đó, Nhà nước tạo môi trường kinh doanh thuận lợi nhất, hỗ trợ, chia sẻ một cách thực chất về chính sách tiền tệ, chính sách tài khóa. Phát huy tính tự lực, tự cường, chủ động, sáng tạo của từng doanh nghiệp và vai trò của các hiệp hội; càng trong khó khăn, lại càng phải đoàn kết, chung sức tháo gỡ để cùng phát triển.

Các bộ, ngành và địa phương cần tập trung chỉ đạo và thực hiện tốt các nhiệm vụ, giải pháp nhằm tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, đa dạng hóa thị trường, sản phẩm, chuỗi cung ứng, giảm chi phí, cắt giảm thủ tục, tạo môi trường đầu tư, kinh doanh thông thoáng, phòng chống tham nhũng, tiêu cực, không phiền hà, sách nhiễu…

Nội dung: Phóng Viên Khổng Chiêm-Báo Dân Trí 

BÁO ĐẦU TƯ CHỨNG KHOÁN – Bài viết “Chuyển động trong thị trường nhiễu động”

(ĐTCK) Ghi nhận của phóng viên Báo Đầu tư Chứng khoán với một số doanh nghiệp niêm yết cho thấy, hầu hết doanh nghiệp đã chuyển từ chiến lược mở rộng sang tập trung phòng thủ, nhằm ứng phó với những thay đổi của môi trường kinh doanh.

Từ mở rộng sang tập trung

Năm ngoái, lãnh đạo Tập đoàn Hòa Phát đã đến nhiều địa phương để tìm hiểu dự án bất động sản, khoáng sản…, nhưng đến thời điểm này, chiến lược mở rộng kinh doanh đã tạm dừng lại.

Trước những thay đổi của môi trường kinh doanh trong nước, lãi suất tăng cao, siết tín dụng, cộng thêm ngành thép gặp nhiều khó khăn khi nhu cầu tiêu thụ giảm, giá vốn cao khiến biên lợi nhuận mỏng, Hòa Phát đã chủ trương tập trung nguồn lực cho dự án lớn trọng điểm của Tập đoàn là Khu liên hiệp gang thép Dung Quất giai đoạn 2.

Kết quả kinh doanh ngành thép trong quý III/2022 sẽ “thê thảm” đúng như ông Trần Đình Long, Chủ tịch Hội đồng quản trị Hòa Phát dự báo tại Đại hội cổ đông thường niên 2022.

Nhìn lại năm 2020, thời kỳ dịch Covid-19 bắt đầu bùng phát, Hòa Phát vẫn tiêu thụ tốt sản phẩm, trong đó, phôi thép xuất khẩu sang Trung Quốc và giá đầu vào còn thấp. Còn hiện tại, nhu cầu tiêu thụ trong nước giảm do ảnh hưởng từ thị trường bất động sản, trong khi đầu tư công chưa tích cực, thị trường xuất khẩu cũng không thuận lợi. Vì thế, phương án phòng thủ, đầu tư tập trung, không dàn trải là lựa chọn của Hòa Phát lúc này.

Tính chung kết quả 9 tháng đầu năm 2022, sản lượng bán hàng của Hòa Phát vẫn tăng, nhưng nhìn riêng tháng 9, tiêu thụ thép xây dựng ghi nhận 318.000 tấn, giảm 3% so với cùng kỳ. Nhu cầu thị trường chung thấp kết hợp với mưa bão diễn biến phức tạp khiến việc tiêu thụ thép xây dựng gặp khó khăn.

Với Công ty cổ phần Gemadept (mã chứng khoán GMD), trước những thay đổi của môi trường kinh doanh, Ban lãnh đạo Công ty đã họp bàn về giải pháp ứng phó.

Bà Bùi Thị Thu Hương, Giám đốc tài chính Gemadept chia sẻ, trong bối cảnh Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) quyết tâm kiểm soát lạm phát, đồng USD và lãi suất tăng cao, Gemadept có tỷ trọng doanh thu từ các hãng tàu nước ngoài bằng USD nên rủi ro tỷ giá giảm thiểu.

Trong bối cảnh hiện tại, Công ty đang thực hiện cắt giảm chi phí để đảm bảo hiệu quả kinh doanh. Gemadept có kế hoạch mua bán – sáp nhập (M&A) một công ty vận tải đường bộ, nhưng kế hoạch này đang để sang một bên để tập trung dự án trọng điểm, chưa phải ưu tiên trong giai đoạn này.

Công ty cổ phần Thế giới số (Digiworld, mã chứng khoán DGW) vừa công bố ước tính doanh thu quý III/2022 đạt 6.060 tỷ đồng, tăng 58% so với cùng kỳ.

Tuy nhiên, ông Đoàn Hồng Việt, Tổng giám đốc Digiworld chia sẻ, trong bối cảnh kinh doanh thay đổi nhanh, nhiều yếu tố tác động khó lường, nhiều doanh nghiệp chuyển động chiến lược từ mở rộng đầu tư, tấn công sang phòng thủ, tập trung vào dự án trọng điểm hiệu quả, tiếp tục tái cơ cấu lĩnh vực, ngành nghề kinh doanh, dự án đầu tư không dàn trải.

Digiworld cũng vậy. Đơn cử, các thương vụ M&A được Công ty thực hiện thường xuyên và nghiên cứu kỹ lưỡng.

Trung bình mỗi năm, Digiworld sẽ xúc tiến 2 – 3 thương vụ phù hợp, sau khi đánh giá đầy đủ thông tin từ thị trường ngành, tiềm năng, năng lực hợp tác và quan trọng là hòa hợp về tầm nhìn, mục tiêu kinh doanh. Các thương vụ M&A đều được đầu tư xứng đáng và ghi nhận những tín hiệu tích cực.

Tỷ giá tăng khiến giá vốn tăng vì hàng hóa của Digiworld chủ yếu được nhập khẩu, không sản xuất trong nước. Tuy giá vốn tăng thì giá bán tăng, không tác động trực tiếp đến biên lợi nhuận của Công ty, nhưng ảnh hưởng đến sức cầu, trong bối cảnh người mua thận trọng chi tiêu và mua sắm.

Xuất khẩu đa dạng thị trường

Những biến động của thị trường xuất khẩu chủ lực gần đây cho thấy việc đa dạng thị trường cũng như đa dạng nhà cung cấp nguyên liệu nhằm giảm rủi ro với các doanh nghiệp xuất khẩu là rất quan trọng. Chính sách “khóa cửa” (đóng một số cửa khẩu) của Trung Quốc nhằm phòng chống dịch Covid-19 và nhu cầu tiêu thụ tại thị trường Mỹ, EU có xu hướng giảm đang ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất – kinh doanh của nhiều doanh nghiệp. Ngay cả những doanh nghiệp xuất khẩu đầu ngành thủy sản, dệt may cũng có góc nhìn thận trọng về hoạt động kinh doanh trong thời gian tới.

Ông Trần Như Tùng, Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty cổ phần Dệt may – Đầu tư – Thương mại Thành Công (TCG, mã chứng khoán TCM) cho biết, 9 tháng đầu năm 2022, TCG ước đạt doanh thu hơn 141 triệu USD, lợi nhuận sau thuế gần 9 triệu USD, các con số này đều tăng mạnh so với cùng kỳ năm 2021.

Tuy nhiên, hoạt động kinh doanh trong quý IV/2022 và cả quý I/2023 sẽ khó đạt được những con số khởi sắc như quý III vừa qua. Nguyên nhân là thị trường Mỹ, châu Âu đang ghi nhận hàng tồn kho nhiều, lạm phát cao làm cho lực cầu tiêu dùng suy giảm, ảnh hưởng lớn đến hoạt động xuất khẩu của nhiều quốc gia, trong đó có Việt Nam.

“Thế giới có rất nhiều biến động, có những yếu tố có thể hình dung trước mắt như lạm phát, lãi suất, tỷ giá, nhưng cũng có không ít yếu tố bất định. Chính vì vậy, chúng tôi sẽ nhìn tình hình trong tương lai gần như một vài quý để đưa ra phương án ứng phó phù hợp. Đối với rủi ro biến động tỷ giá, mức lợi nhuận gần 9 triệu USD trong 9 tháng đầu năm 2022 mà TCG đạt được là đã trừ đi phần trích lập dự phòng biến động tỷ giá”, ông Tùng nói.

Theo ông Tùng, TCG đạt được mức tăng trưởng tốt trong giai đoạn vừa qua một phần là do Công ty mở rộng thị trường, tăng cường xuất khẩu sang Nhật Bản và Hàn Quốc, bù đắp cho phần biến động bất thường ở thị trường Mỹ.

“Đặc biệt, nhìn nhận được vấn đề về nguyên liệu, TCG đẩy mạnh phát triển mảng sợi. Đây cũng là mảng tiềm năng của Công ty để cung cấp nguồn nguyên liệu cho các doanh nghiệp trong nước. Đây cũng là lợi thế của TCG so với các công ty phải nhập khẩu nguyên liệu có xuất xứ từ Trung Quốc.

Về vấn đề này, tổng giám đốc một doanh nghiệp dệt may đang niêm yết trên HOSE cho hay, hiện nay, có không ít đơn hàng của các doanh nghiệp trong ngành bị ách tắc tại cảng nhập khẩu của Mỹ, do liên quan đến yếu tố nguồn gốc xuất xứ vải là khu vực Tân Cương của Trung Quốc. Việc này đã và đang ảnh hưởng lớn đến các doanh nghiệp dệt may Việt Nam chưa chủ động được nguồn nguyên liệu. Thực tế, phần lớn doanh nghiệp dệt may đang phụ thuộc vào nguồn vải từ Trung Quốc.

“Nhiều doanh nghiệp dệt may trong nước đã có đơn đặt hàng sản xuất đến hết năm 2022, song áp lực lạm phát có thể cản trở nhu cầu may mặc ở các nước phát triển trong trung hạn. Các doanh nghiệp dệt may Việt Nam không chỉ đối mặt với chi phí nguyên liệu tăng, cước vận tải cao, áp lực lạm phát…, mà còn có thể gặp trở ngại trong việc chuyển nguồn cung cấp nguyên liệu từ Trung Quốc hiện nay”, vị tổng giám đốc trên nhận định.

Tình hình lạm phát cao tại Mỹ và châu Âu đang khiến sức mua các mặt hàng tiêu dùng, trong đó có dệt may giảm sút, ảnh hưởng đến đơn hàng của nhiều doanh nghiệp Việt Nam trong quý cuối năm 2022. Trong khi đó, giá nguyên nhiên phụ liệu liên tục tăng kể từ đầu năm như giá bông tăng 19,1%, giá cước vận tải tăng gấp 3…, làm cho chi phí sản xuất của các doanh nghiệp tăng 20 – 25%%.

Ngoài ra, EU – một trong những thị trường tiêu thụ hàng dệt may lớn của Việt Nam đang chứng kiến đồng Euro giảm giá sâu nhất trong 20 năm qua, làm doanh thu của các đơn hàng xuất khẩu suy giảm.

Thông tin Công ty Chứng khoán SSI cập nhật được gần đây từ các nhà sản xuất hàng may mặc trong nước cho thấy, số lượng đơn đặt hàng trong quý IV/2022 thấp hơn 25 – 50% so với quý II/2022 (tương đương với mức giảm doanh thu 15 – 20% so với cùng kỳ theo ước tính của SSI), do lượng hàng tồn kho tại các thị trường nhập khẩu hiện ở mức cao. Tác động sẽ nghiêm trọng hơn đối với những doanh nghiệp có khách hàng chủ yếu ở Mỹ và EU.

Xuất khẩu sang Nhật Bản và Hàn Quốc cũng có xu hướng giảm, nhưng ở mức độ thấp hơn nhiều. TCG có doanh thu xuất khẩu sang Nhật Bản và Hàn Quốc chiếm 40% tổng doanh thu nên Công ty và các doanh nghiệp tương tự có thể ghi nhận mức giảm doanh thu thấp hơn những doanh nghiệp tập trung vào thị trường Mỹ và EU như Công ty cổ phần May Sông Hồng hay Công ty cổ phần Sản xuất – Kinh doanh

Xuất nhập khẩu Bình Thạnh (Gilimex). Gilimex chứng kiến sự sụt giảm nghiêm trọng trong doanh thu hàng tháng trong quý III/2022 (doanh thu tháng 6/2022 giảm 60%, doanh thu tháng 7/2022 giảm 83% so với cùng kỳ), do Công ty phụ thuộc nhiều vào một khách hàng lớn. Nhiều doanh nghiệp bắt đầu nhận đơn đặt hàng cho quý I/2023, tuy nhiên, lượng đơn hàng nhận được vẫn còn rất thấp so với công suất hoạt động.

Lãnh đạo một doanh nghiệp dệt may khác chia sẻ, hướng đến tự chủ trong khâu nguyên liệu là giải pháp được đặt ra từ khi dịch Covid-19 xuất hiện khiến nguồn cung ứng từ thị trường Trung Quốc bị đứt gãy. Giai đoạn hiện nay, mục tiêu trọng tâm của doanh nghiệp là giữ được đơn hàng, giữ được khách hàng và quan trọng là giữ được dòng tiền không bị đứt đoạn. Hoạt động xuất khẩu hàng dệt may vào thị trường Mỹ dự kiến sẽ suy giảm trong 1 – 2 quý tới nên doanh nghiệp đang nỗ lực tìm kiếm khách hàng ở các thị trường khác.

Đối với ngành thủy sản, doanh thu xuất khẩu của không ít doanh nghiệp đang có dấu hiệu đi xuống, kể cả các doanh nghiệp đầu ngành.

Báo cáo tình hình kinh doanh 8 tháng đầu năm 2022 của Công ty cổ phần Vĩnh Hoàn (mã chứng khoán VHC) cho thấy, doanh thu xuất khẩu trong tháng 8 tăng 6% so với tháng 7 nhờ tăng cường xuất khẩu sản phẩm cá phi lê. Tuy nhiên, ngoài thị trường Mỹ duy trì được mức tăng trưởng tốt thì thị trường Trung Quốc, châu Âu và các thị trường khác ghi nhận doanh thu giảm lần lượt 13%, 40% và 15%.

Công ty Chứng khoán Rồng Việt dự phóng, doanh thu quý III/2022 của Vĩnh Hoàn là 3.570 tỷ đồng, giảm 16%; lợi nhuận sau thuế ước đạt 553 tỷ đồng, giảm 29% so với quý II.

Ứng phó với tỷ giá

Sau nhiều năm gác lại nỗi lo tỷ giá USD, các doanh nghiệp hiện nay đều tập trung quản trị rủi ro liên quan đến tỷ giá. Bà Hương cho biết, Gemadept có khoản vay USD đầu tư cho Gemalink, thời gian qua được hưởng lãi suất tốt, nhưng Công ty đang tìm giải pháp tập trung các nguồn thu để tái cấu trúc khoản vay, trả nợ trước hạn, để tránh rủi ro.

Tỷ giá USD/VND tiếp tục tăng được nhận định tác động không nhỏ đến khối doanh nghiệp xuất nhập khẩu và các doanh nghiệp có dư nợ ngoại tệ lớn.

Cụ thể, những doanh nghiệp mà nguyên liệu đầu vào nhập khẩu chiếm tỷ trọng lớn sẽ gặp bất lợi khi USD tăng vì phải chi trả nhiều hơn. Doanh nghiệp xuất khẩu chưa hẳn được hưởng lợi từ tỷ giá, nếu phải nhập khẩu nguyên liệu. Đối với các doanh nghiệp có dư nợ ngoại tệ lớn, nguy cơ phải ghi nhận lỗ chênh lệch tỷ giá là hiện hữu.

Như với ngành dệt may, đánh giá tác động của tỷ giá, SSI nhận định, mặc dù hầu hết các công ty dệt may đều ghi nhận doanh thu bằng USD, nhưng nhiều chi phí cũng được tính bằng USD (chẳng hạn, chi phí nguyên vật liệu, chi phí logistics và chi phí lãi vay).

Do đó, trong quý II/2022, nhiều công ty ghi nhận khoản lỗ tỷ giá đã thực hiện và chưa thực hiện tăng đáng kể (dẫn đến khoản lỗ hoạt động tài chính) do tỷ giá USD/VND tăng 2% trong quý.

Khi triển vọng bán hàng trở nên ảm đạm, trong khi tỷ giá được dự báo sẽ tiếp tục tăng, điều này sẽ tiếp tục ảnh hưởng đến kết quả kinh doanh của các doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp có chi phí bằng USD cao (như Sợi Thế Kỷ, TCG, Đầu tư và Thương mại TNG).

Nhóm doanh nghiệp dầu khí, nhiệt điện hay vận tải biển có tỷ lệ nợ/vốn chủ sở hữu bình quân ở mức khá cao. Một số doanh nghiệp đang ghi nhận khoản nợ vay có gốc USD lớn như Tổng công ty Điện lực Dầu khí Việt Nam, Công ty cổ phần Lọc hóa Dầu Bình Sơn, Tổng công ty cổ phần Vận tải Dầu khí, Công ty cổ phần Điện lực Dầu khí Nhơn Trạch 2, Công ty cổ phần Phân bón Dầu khí Cà Mau…

Theo Công ty Chứng khoán VNDIRECT, đồng USD tăng giá làm gia tăng chi phí đối với những doanh nghiệp có cơ cấu nợ lớn bằng ngoại tệ này. Trong đó, khoản vay với lãi suất thả nổi và kỳ hạn ngắn chịu tác động lớn hơn so với khoản vay có lãi suất cố định và kỳ hạn dài.

Trong bối cảnh tỷ giá tăng, ông Lê Thanh Nghĩa, Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty cổ phần Đại Thiên Lộc cho rằng, một số ngân hàng cho các doanh nghiệp linh hoạt chuyển đổi đồng ngoại tệ vay cho phù hợp với từng thời điểm, giúp doanh nghiệp chủ động phòng ngừa rủi ro tỷ giá. Tuy nhiên, việc này chỉ thực sự phù hợp khi lãi suất trong nước được giữ ổn định.

Ông Hồ Quốc Lực, Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty cổ phần Thực phẩm Sao Ta (FMC)

Lãi suất tăng thêm không đáng kể, chỉ khoảng 2%/năm, tỷ giá tăng nhiều hơn (từ đầu năm 2022 đến nay tăng gần 5%), trong khi các doanh nghiệp trong ngành đa phần vay ngoại tệ, bù qua sớt lại thì doanh nghiệp xuất khẩu có lợi. Tuy nhiên, tình hình lạm phát ở Nhật Bản, Tây Âu khá cao, khiến sức mua bị thu hẹp. Đồng USD tăng giá, nhưng ở Mỹ, tôm giá rẻ từ Ecuador, Ấn Độ chiếm lĩnh thị trường.

Đồng bảng Anh, đồng EUR giảm so với VND từ 12 – 14%, đồng Yên Nhật so với VND giảm 14 – 16%, nên doanh nghiệp Việt Nam gặp bất lợi khi xuất khẩu vào thị trường EU và Nhật Bản.

Thị trường Mỹ có lạm phát cao, nhưng đồng USD so với VND có giá hơn nên xuất khẩu không bị tác động tiêu cực, nhưng vấn đề là vị trí địa lý, 1 container từ Ecuador sang Mỹ có chi phí 4.000 USD, còn từ Việt Nam mất đến 20.000 USD. Theo đó, Việt Nam không cạnh tranh được về giá vì chi phí vận chuyển rất bất lợi, kể cả khi giá cước đã giảm 20 – 30% từ đỉnh. Theo đó, FMC hiện chỉ xuất khẩu vào Mỹ các mặt hàng chế biến sâu, còn chế biến khá và trung bình là thua, vì không thể cạnh tranh với tôm giá rẻ từ Ecuador.

Từ nhiều năm nay, Ecuador và Ấn Độ chiếm lĩnh thị trường tôm ở Mỹ, nên FMC xác định khó cạnh tranh ở thị trường này. Với FMC, do có nhận định, có sách lược thị trường từ đầu năm 2021 chuyển hướng về thị trường gần, tránh đối đầu đối thủ mạnh (Ecuador) nên hiện nay, thị phần ở Nhật Bản tăng lên. Đây là thị trường có yêu cầu chế biến tỉ mỉ. Trong cơ cấu doanh thu của Công ty, thị trường Nhật Bản chiếm tỷ trọng cao nhất.

Song song với đó, FMC nỗ lực nuôi tôm để giảm giá thành sản phẩm cuối cùng, tăng sức cạnh tranh cho sản phẩm. Trong 6 tháng đầu năm 2022, FMC đã thực hiện được việc này. Lũy kế 9 tháng đầu năm 2022, Công ty ước đạt lợi nhuận khoảng 240 tỷ đồng.

Giá tôm nguyên liệu ở Việt Nam cao, gây thách thức cho ngành chế biến tôm. Ở Đồng bằng sông Cửu Long, 1 hộ nuôi trung bình 2 ha, nhỏ hơn là dưới 1 ha, trong khi ở Ecuador nuôi theo trang trại, không nuôi lẻ và quy mô trang trại ít nhất cũng 50 ha, còn lớn là 10.000 ha. Họ nuôi theo trang trại quy mô lớn nên chất lượng tôm được kiểm soát, đồng đều và dễ đạt chuẩn xuất khẩu.

Bà Nguyễn Phương Chi, Giám đốc Chiến lược, Công ty cổ phần Sợi Thế Kỷ (STK)

Do ảnh hưởng của lạm phát và suy thoái kinh tế ở Mỹ và EU, các thương hiệu thời trang lớn bán hàng chậm, tồn kho cao nên đơn hàng sợi trong quý II và III/2022 bị ảnh hưởng. Vì vậy, doanh số bán sợi tái chế trong 9 tháng đầu năm 2022 của STK thấp hơn cùng kỳ khoảng 5 – 6%. Tuy nhiên, Công ty đẩy mạnh bán sợi virgin nên tổng doanh số 9 tháng đầu năm đạt xấp xỉ cùng kỳ.

Ngoài ra, nhờ sự tin cậy của khách hàng cao cấp về chất lượng sản phẩm nên STK tiếp tục nhận được các đơn hàng chất lượng cao, có lợi nhuận tốt. Lợi nhuận 9 tháng đầu năm 2022 ước đạt 195 – 200 tỷ đồng (thấp hơn cùng kỳ 1,3 – 3,8%).

Trong quý IV/2022, đơn hàng có thể vẫn còn chậm, nhưng triển vọng phục hồi từ quý I/2023 sẽ tốt hơn, khi các thương hiệu và khách hàng đã giải phóng hàng tồn kho. Trong giai đoạn tới, STK vẫn tận dụng lợi thế thương hiệu để bán hàng ở phân khúc cao cấp nhằm tối đa hóa lợi nhuận. Song song đó, Công ty cân nhắc giảm giá bán để tăng doanh số.

Về vấn đề lãi suất và tỷ giá, nếu so với giai đoạn 2016 – 2019, rủi ro tài chính của STK giảm mạnh, do không còn nợ vay dài hạn và kiểm soát vốn lưu động (hàng tồn kho, nợ phải thu) tốt hơn trước rất nhiều nên dư nợ giảm xuống mức thấp.

Hiện nay, STK chỉ vay nợ ngắn hạn bằng USD để tài trợ vốn lưu động và dư nợ dao động trong khoảng 350 – 450 tỷ đồng. Mặc dù lãi suất USD trong quý III/2022 tăng khoảng 0,7%/năm so với nửa đầu năm, từ bình quân 1,8%/năm lên 2,5%/năm (dự kiến tăng thêm 1%/năm trong quý IV/2022) và tỷ giá USD/VND tăng khoảng 4,5% so với đầu năm, lãi vay gộp hiện nay chỉ khoảng 7% (thấp hơn lãi vay bằng VND).

Do đó, chi phí tài chính của Công ty trong 9 tháng đầu năm 2022 không nhiều, khoảng 24,7 tỷ đồng (chi phí lãi vay 5,44 tỷ đồng, lỗ tỷ giá thực hiện 13,2 tỷ đồng và lỗ tỷ giá chưa thực hiện 5,83 tỷ đồng).

Tuy nhiên, nhằm giảm bớt tác động của lãi suất và chênh lệch tỷ giá, trong thời gian tới, STK sẽ kiểm soát chặt chẽ vốn lưu động để giảm vốn vay ngắn hạn. Song song đó, Công ty sẽ tăng tỷ trọng bán hàng bằng USD và linh hoạt tận dụng các khoản tiền gửi VND với lãi suất phù hợp tại ngân hàng.

Hải Vân – Phan Hằng

Động lực nào thúc đẩy doanh nghiệp dệt may tăng tốc trong năm 2022?

10-02-2022 09:00:00+07:00

Với nhiều yếu tố hỗ trợ tích cực, một số chuyên gia dự báo thị trường dệt may Việt Nam sẽ tiếp tục phục hồi và tăng trưởng tốt cùng nền kinh tế trong năm 2022.

Theo báo cáo của VITAS (Hiệp hội dệt may Việt Nam), năm 2021, dù chịu ảnh hưởng nặng nề do tác động của dịch Covid-19 nhưng kim ngạch xuất khẩu của ngành dệt may vẫn ước đạt hơn 39 tỷ USD, tăng 11.2% so với năm 2020.

VITAS xây dựng mục tiêu cho năm 2022 theo 3 kịch bản. Kịch bản tích cực nhất phấn đấu đạt kim ngạch xuất khẩu 42.5-43.5 tỷ USD, nếu tình hình dịch bệnh được kiểm soát cơ bản vào quý 1/2022. Kịch bản trung bình đạt 40-41 tỷ USD, nếu tình hình dịch bệnh được kiểm soát giữa năm. Kịch bản thấp nhất đạt 38-39 tỷ USD, trường hợp dịch bệnh còn diễn biến phức tạp, kéo dài đến cuối năm 2022.

Đại diện phía doanh nghiệp, ông Đặng Triệu Hòa – Tổng Giám đốc CTCP Sợi Thế Kỷ (HOSE: STK) dự báo trong năm 2022, ngành dệt may Việt Nam sẽ được hưởng lợi từ 4 yếu tố chính.

Thứ nhất, nhu cầu tiêu dùng ở thị trường Mỹ vẫn tiếp tục cao trong khi thị trường EU và Nhật Bản sẽ phục hồi tốt hơn.

Thứ hai, năng lực sản xuất của các doanh nghiệp dệt may Việt Nam được phục hồi so với trước khi bùng phát dịch bệnh vì Việt Nam đã tăng độ phủ vắc xin và Chính phủ đã áp dụng chiến lược sống chung với Covid-19.

Thứ ba, chuỗi cung ứng đang dần được phục hồi và chi phí logistics sẽ giảm xuống trong tương lai.

Cuối cùng, chi phí của đối thủ cạnh tranh (Trung Quốc) đã và tiếp tục tăng lên do nhân công và môi trường.

Về tiềm năng của lĩnh vực sợi, theo CEO Đặng Triệu Hòa, khi ngành dệt may phục hồi thì ngành sợi cũng được hưởng lợi. Mặt khác, một xu hướng nổi bật hiện nay là thương hiệu thời trang lớn trên thế giới đang đưa ra những cam kết mạnh mẽ trong việc chống biến đổi khí hậu. Để đạt được mục tiêu giảm 50% rác thải khí nhà kính vào năm 2030 và đạt được zero net carbon vào năm 2050, một trong các biện pháp mà các thương hiệu sẽ tích cực áp dụng là tăng tỷ trọng sợi polyester tái chế trong tổng lượng sợi polyester sử dụng.

Vào tháng 4/2021 các thương hiệu thời trang hàng đầu đã cam kết nâng tỷ trọng sợi polyester tái chế từ mức 14% (năm 2020) lên 45% (năm 2025). Như vậy, nếu các thương hiệu đạt được cam kết này thì khối lượng sợi polyester tái chế có thể tăng từ 7.56 triệu tấn (2020) lên 17.1 triệu tấn (2025), tạo ra tiềm năng tăng trưởng cho các doanh nghiệp sản xuất sợi polyester tái chế.

Biên lãi gộp sẽ cải thiện hơn

Theo ông Nguyễn Thế Minh – Giám đốc Phân tích CTCK Yuanta, hiện nay tăng trưởng của nhóm doanh nghiệp dệt may phụ thuộc rất nhiều vào tình hình dịch Covid-19 của các nước trên thế giới. Một điểm sáng là năm 2021 hoạt động xuất khẩu của nhóm dệt may không bị ảnh hưởng quá nhiều, thay vào đó nhóm ngành này bị ảnh hưởng tiêu cực từ trong nước nhưng đã kiểm soát được và đang dần ổn định.

“Tôi kỳ vọng cả 2 yếu tố là xuất khẩu và sản xuất trong nước sẽ không bị ảnh hưởng trong năm 2022. Nếu không có biến cố gì lớn, lĩnh vực xuất khẩu sẽ tăng trưởng trở lại trong năm 2022 và biên lợi nhuận gộp của các doanh nghiệp dệt may sẽ khả quan hơn”, ông Minh dự báo.

Ngoài ra, ông Minh cho biết thêm 1 điểm tích cực nữa là lĩnh vực dệt may của Việt Nam tập trung nhiều ở 2 thị trường chính là Mỹ và EU, thay vì trước đó chỉ tập trung chính vào thị trường Trung Quốc, một phần lớn nhờ vào các hiệp định đã ký kết từ trước.

Còn theo ông Trần Đức Anh – Giám đốc Vĩ mô & Chiến lược Thị trường của CTCK KB Việt Nam (KBSV), về cơ bản ngành dệt may vẫn được đánh giá là tích cực. Xu hướng mở cửa nền kinh tế mặc dù đang diễn ra, tuy nhiên các hoạt động tiêu dùng của các nước ít nhiều vẫn bị ảnh hưởng bởi dịch Covid-19.

Với kỳ vọng các nền kinh tế là đối tác thương mại của Việt Nam vẫn tiếp tục phục hồi mạnh trong năm 2022, các lệnh giãn cách xã hội sẽ dần dần được gỡ bỏ hoàn toàn, nhu cầu các sản phẩm may mặc của các nước sẽ tăng trưởng mạnh. Bên cạnh dự báo tăng trưởng của hàng hóa xuất khẩu, nhu cầu nội địa vẫn sẽ tăng.

Tuy nhiên, ông Đức Anh cho rằng: “Chúng ta cần nhìn lại dư địa tăng giá của nhóm doanh nghiệp dệt may. Các đơn vị này đang giao dịch tại vùng đỉnh, liệu dư địa tăng có tiếp tục không thì cần phải xem xét một số yếu tố khác như định giá, tăng trưởng lợi nhuận…”.

Rủi ro nào mà doanh nghiệp dệt may phải đối mặt trong năm 2022?

Theo ông Trần Đức Anh, nếu lệnh tái phong tỏa ở các nước đối tác thương mại lớn bị tái thiết lập trở lại có thể gây ảnh hưởng đến nhu cầu sản phẩm ngành dệt may. Bên cạnh đó, biến động giá nguyên vật liệu, giá sợi, giá bông cũng là các yếu tố có thể ảnh hưởng đến biên lợi nhuận của nhóm doanh nghiệp dệt may.

Còn theo ông Nguyễn Thế Minh, chi phí logistics đang khá cao sẽ là rủi ro cho nhóm doanh nghiệp dệt may. Theo dự báo, chi phí logistics trong năm 2022 sẽ hạ nhiệt nhưng vẫn neo ở mức cao, điều này sẽ ảnh hưởng một phần đến các doanh nghiệp dệt may.

Đại diện Sợi Thế Kỷ dự báo: “Rủi ro lớn nhất với nhóm doanh nghiệp dệt may là khả năng các biến thể mới Covid-19 có thể né được vaccine và thuốc điều trị và như vậy có thể gây ra bùng phát dịch bệnh ở thị trường tiêu thụ cũng như ở các quốc gia sản xuất. Điều này sẽ khiến cho Chính phủ các nước tái áp dụng các biện pháp phong tỏa để phòng dịch”.

Các chuyên gia phân tích từ Mirae Asset thì cho rằng ngành dệt may vẫn phải đối mặt với một số rủi ro như quá trình phục hồi sản xuất cần thời gian. Một bộ phận người lao động rời khu công nghiệp để tránh dịch hoặc do mất việc cũng có thể trì hoãn quay trở lại khi Việt Nam chuẩn bị bước vào kỳ nghỉ Tết Nguyên đán 2022. Bên cạnh đó, việc tái bố trí dây chuyền để phòng dịch cũng có thể làm xáo trộn hoạt động sản xuất, làm chậm quá trình hồi phục. Việc hoạt động sản xuất ngành dệt may Việt Nam chưa thể hồi phục nhanh có thể dẫn đến các nhãn hàng sẽ điều chuyển đơn hàng quý 1/2022 sang các nước khác.

Ngoài ra, chi phí tăng cao cũng là rủi ro lớn mà ngành dệt may phải đối mặt. Chỉ số giá vận tải biển nhảy vọt từ quý 1/2021, mặc dù có dấu hiệu hạ nhiệt trong tháng 10 nhưng vẫn ở mức rất cao. Ngoài ra, giá vận tải một số tuyến chủ chốt như Châu Á – Bắc Mỹ vẫn tiếp tục leo dốc. Điều này làm chi phí xuất khẩu của doanh nghiệp dệt may leo thang. Bên cạnh đó, chi phí hoạt động liên quan đến Covid-19 như xét nghiệm, tái bố trí sản xuất, chi phí sản xuất tăng do áp lực lạm phát có nguy cơ bào mòn biên lợi nhuận của các doanh nghiệp dệt may.

Thêm vào đó, rủi ro còn phụ thuộc vào các thị trường trọng điểm. Hiện nay, xuất khẩu dệt may Việt Nam vẫn phụ thuộc lớn vào 2 thị trường chính là Trung Quốc (chiếm 70.9% xuất khẩu mặt hàng sợi) và Mỹ (chiếm 56.2% xuất khẩu hàng may mặc, thời trang). Do đó, bất kỳ thay đổi nào ở 2 thị trường này cũng ảnh hưởng lớn đến hoạt động của ngành dệt may Việt Nam.

Tiên Tiên