Ngành dệt may đang đứng trước không ít thách thức khi nước ta gia nhập Hiệp định kinh tế đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP), khó khăn lớn nhất là vấn đề tự chủ sản xuất nguồn nguyên phụ liệu. Đây là vấn đề nhận được nhiều sự quan tâm của các nhà quả
Phụ thuộc nguyên phụ liệu
Bên lề Triển lãm Quốc tế công nghiệp ngành dệt may, thiết bị và nguyên phụ liệu – Saigon Tex 2016 được tổ chức tại TP.HCM thu hút hơn 1000 doanh nghiệp (DN) đến từ 24 quốc gia và vùng lãnh thổ, buổi tọa đàm “Tìm các giải pháp tăng cường chuỗi cung ứng Dệt May giữa các DN sản xuất nguyên phụ liệu và sản xuất kinh doanh hàng Dệt May khi gia nhập TPP” nhận được nhiều sự quan tâm của DN trong nước.
Số liệu tổng kết năm 2015 của Bộ Công thương cho thấy, tổng kim ngạch xuất khẩu các mặt hàng dệt may của Việt Nam như sợi, vải mành, xơ, hàng dệt may, vải kỹ thuật khác đạt 27,2 tỷ USD, chiếm 16,7% tổng kim ngạch xuất khẩu hàng hóa.
Trong khi đó, tỷ trọng nhập khẩu nguyên phụ liệu ngành dệt may lên đến 16,6 tỷ USD; với nhập khẩu xơ sợi các loại là 1,5 tỷ USD, vải là 10,2 tỷ USD, nguyên phụ liệu dệt may 3,2 tỷ USD, bông 1,6 tỷ USD.
Tham gia TPP, DN dệt may trong nước gặp nhiều khó khăn khi phụ thuộc quá nhiều vào nguồn nguyên phụ liệu ngoại nhập.
Nói về sức cạnh tranh, ông Nguyễn Văn Hùng – Tổng Giám đốc Tổng Công ty 28 cho hay, DN dệt may trong nước đa phần đều là DN có quy mô vừa và nhỏ, công nghệ hỗ trợ lạc hậu, mẫu mã không đa dạng, chất lượng chưa đáp ứng nhưng giá thành cao. Hiện DN dệt may trong nước đang phải nhập khẩu 60% nguyên liệu từ Trung Quốc.
Khó khăn cho các DN sản xuất vải và nguyên liệu cho may là phải đầu tư vốn khá lớn nhưng khả năng thu hồi chậm. Trong khi đó chuỗi cung ứng của DN có vốn đầu tư nước ngoài rất chặt chẽ, DN nội rất khó chen chân vào.
Bà Nguyễn Thị Điền - Tổng Giám đốc Công ty An Phước cho hay, sản phẩm của công ty phục vụ cho 60% nhu cầu trong nước, còn lại là xuất khẩu. Tuy nhiên, DN của bà lại đa phần nhập nguyên liệu từ nước ngoài, phụ liệu cũng mua của các DN có vốn đầu tư nước ngoài. Trong tương lai, DN sẽ có những giải pháp dần nội địa hóa nguồn nguyên phụ liệu để gia tăng cạnh tranh.
Đẩy mạnh hợp tác trong nước
Ông Nguyễn Văn Hùng cho rằng, trong bối cảnh Việt Nam đã và đang gia nhập các hiệp định kinh tế lớn với thế giới, DN dệt may trong nước được đánh giá có nhiều thuận lợi, song cũng có không ít thách thức.
Về thực trạng phụ thuộc vào nguồn nguyên phụ liệu nước ngoài trong thời gian dài của DN dệt may trong nước, ông Hùng lý giải bởi đa số DN nước ta chủ yếu gia công hoặc sản xuất theo chỉ định của DN nước ngoài nên không chủ động được nguồn nguyên liệu sản xuất. Muốn cạnh tranh với các DN ngoại, chúng ta cần liên kết, hợp tác chặt chẽ hơn.
Tổng Thư ký Hiệp hội Dệt may Việt Nam Trương Văn Cẩm nhận định, hoạt động sản xuất nguyên phụ liệu trong nước không hẳn đã yếu. Thống kê cho thấy trung bình mỗi năm DN trong nước sản xuất được khoảng 1,2 triệu tấn sợi; 1 tỷ mét vải. Nhưng điều trớ trêu là vải do DN trong nước sản xuất chủ yếu phục vụ cho xuất khẩu thì DN sản xuất hàng xuất khẩu lại đi nhập vài từ nước ngoài về. Đối với mặt hàng sợi cũng trong tình trạng tương tự, lượng xuất đi xấp xỉ lượng nhập về.
Để đáp ứng quy tắc về xuất xứ nguyên liệu đối với mặt hàng dệt may khi tham gia TPP, theo ông Nguyễn Văn Cẩm, DN trong nước cần có sự hợp tác chặt chẽ với nhau nhằm hạn chế tình trạng nhập khẩu, tăng khả năng cạnh tranh về giá. Bởi để đầu tư nhà máy sản xuất nguyên liệu thì DN phải bỏ ra hàng chục triệu USD, trong khi hầu hết DN dệt may trong nước có quy mô vừa và nhỏ.
Theo ông Nguyễn Đình Trường – Phó Chủ tịch Hiệp hội Dệt may Việt Nam, liên kết thành chuỗi là bước đi cần thiết và mang tính tất yếu. Thế nhưng, DN cần thực hiện theo lộ trình từng bước nâng dần lên, đồng thời liên kết chuỗi phải có sự ràng buộc, không chỉ vì tình cảm mà phải mang lại lợi ích kinh tế cho từng DN.
Đại diện Hiệp hội Dệt may Việt Nam cho biết, nhằm cung cấp thêm thông tin và tạo cơ hội cho DN dệt may trong nước gặp gỡ, tìm kiếm cơ hội đầu tư hợp tác, hiệp hội sẽ tổ chức thêm nhiều hội thảo, tọa đàm đi sâu vào từng ngành hàng cụ thể trong thời gian tới.
(TBKTSG Online) - Hơn 70% trong số hơn 1.000 công ty đang tham gia triển lãm quốc tế về máy móc thiết bị, nguyên phụ liệu dệt may diễn ra tại TPHCM từ hôm nay 30-3, đến ngày 2-4 là doanh nghiệp Trung Quốc; và điều khiến họ đến Việt Nam là Hiệp định Đối tác Xuyên Thái Bình Dương (TPP).
Triển lãm quốc tế lần thứ 26 ngành công nghiệp dệt và may – thiết bị và nguyên phụ liệu 2016 (Saigon Tex 2016) diễn ra tại Trung tâm triển lãm Sài Gòn - SECC (Quận 7, TP.HCM) từ ngày 30-3 đến ngày 2-4. Triển lãm do Hiệp hội Dệt May Việt Nam, Công ty TNHH tổ chức triển lãm VCCI, và Công ty tổ chức triển lãm CP Hong Kong tổ chức.
Gian trưng bày tại Saigon Tex 2016 của một công ty sản xuất vải Trung Quốc đã đầu tư tại Việt Nam từ năm 2009. Ảnh: Thu Nguyệt
Điểm khác biệt của triển lãm này so với năm trước là số lượng công ty tham dự đã tăng gần gấp đôi, và số lượng tăng thêm chủ yếu đến từ Trung Quốc. Theo ông Andrew Kay, Tổng giám đốc Công ty tổ chức triển lãm CP Hong Kong (Exhibition Hong Kong), có 1.066 doanh nghiệp tham gia Saigon Tex 2016 đến từ 24 nước và vùng lãnh thổ, cao hơn nhiều so với số lượng 655 công ty tham gia trong năm 2015. Trong số này, có đến gần 750 doanh nghiệp Trung Quốc tham gia, một tỷ lệ áp đảo chưa từng thấy trước đây.
Ông Andrew Kay cho TBKTSG Online biết, các doanh nghiệp Trung Quốc tham gia triển lãm đặt tại các quầy có quy mô nhỏ, và chủ yếu là doanh nghiệp sản xuất vải. Họ đến Việt Nam để tìm cơ hội đầu tư tại đây nhằm tận dụng cơ hội từ hiệp định TPP.
Theo bà Phạm Minh Hương, Giám đốc điều hành Tập đoàn Dệt May Việt Nam (Vinatex), hiện trên 70% nguyên phụ liệu may mặc của Việt Nam là nhập khẩu, nhiều nhất là từ Trung Quốc. Trong các hiệp định thương mại tự do giữa Việt Nam và Liên minh châu Âu, hay TPP, thì hàng may mặc Việt Nam sản xuất từ nguyên phụ liệu dệt may nhập khẩu từ Trung Quốc sẽ không được hưởng thuế suất ưu đãi.
Do đó, bà Hương cho rằng có thể các doanh nghiệp Trung Quốc tham gia triển lãm để thăm dò nhu cầu và dung lượng thị trường để từ đó quyết định đầu tư tại Việt Nam. Còn doanh nghiệp trong nước cũng như Vinatex đang đẩy mạnh sản xuất sợi và vải, nhưng năng lực sản xuất chỉ đáp ứng được một lượng nhỏ so với nhu cầu ngày càng tăng cao của ngành may mặc Việt Nam.
Theo bà Hương, khó khăn lớn nhất đối với doanh nghiệp trong nước khi đầu tư sản xuất vải là vấn đề tài chính, con người, đào tạo, trong đó khâu nhuộm hoàn tất đòi hỏi vốn đầu tư lớn và công nghệ. Do đó, với năng lực sản xuất trong nước, hiện tốc độ đầu tư không đạt được như mong muốn.
Theo Tổng cục Hải quan, trong năm 2015, Việt Nam nhập khẩu vải các loại với kim ngạch hơn 10,1 tỉ đô la Mỹ, tăng gần 8% so với năm trước đó, trong đó nhập khẩu từ Trung Quốc chiếm đến 5,22 tỉ đô la Mỹ, tức hơn một nửa.